Reuters Enstitüsü'nün Dijital Haber Raporu 2024, dünya genelindeki dijital haber tüketim alışkanlıklarını, medya güvenini ve sosyal medya kullanımını derinlemesine inceliyor. Bu rapor, 47 ülkeden 94.943 yetişkinin verilerine dayanıyor ve dünya nüfusunun yarısının ulusal ve bölgesel seçimlere katıldığı, Ukrayna ve Gazze'deki gerginliklerin devam ettiği bir dönemde oluşturulmuş. Raporun dikkat çekici bulgularından biri, her 10 kişiden 4'ünün (%39) haberlerden kaçındığını gösteriyor; bu oran, 7 yıl öncesine göre %10 daha yüksek.

10 Kişiden 6'sı Gerçek ve Sahte Haberleri Ayırt Etme Konusunda Endişeli

2024 raporunda, internette gerçek ve sahte haberleri ayırt edememe endişesi %3 artarak %59'a ulaşmış durumda. Özellikle 2024 seçimlerinin yapıldığı ve yapılacağı ülkelerde bu endişe daha belirgin. 29 Mayıs'taki seçimler öncesi Güney Afrika'da bu oran %81 iken, 5 Kasım'da seçim yapılacak ABD'de %72, 4 Temmuz'da genel seçimlerin olduğu Birleşik Krallık'ta ise %70 olarak öne çıkıyor.

Dijital platform kullanıcıları arasında güvenilir içerikleri ayırt etmekte zorluk çekenler özellikle TikTok kullanıcıları arasında yüksek. Ana kullanıcı kitlesi 18-34 yaş arası gençlerle sınırlı olan bu platformda, kullanıcıların %27'si güvenilir haberleri tespit etmekte zorlanıyor. Diğer sosyal medya platformlarında bu oran TikTok ve X'e göre daha düşük seyrediyor.

10 Kişiden 4'ü Haberden Kaçınıyor

Dünya genelinde haberden uzak durma eğilimi giderek artıyor. 2017 yılında %29 olan bu oran, 2024'te %39'a ulaşmış durumda. Haberlerden kaçınmanın bu denli artması, medya kuruluşları için ciddi bir uyarı sinyali oluşturuyor.

Haber Tüketim Alışkanlığı Değişiyor mu?

Katılımcıların haber tüketim alışkanlıklarında değişim gözlemleniyor. YouTube, TikTok ve Instagram gibi video tabanlı platformların kullanımı artışta.

Platform bazında analizler:

- YouTube: Katılımcıların %31'i tarafından haftalık haber kaynağı olarak kullanılıyor.

- WhatsApp: %21 ile ikinci sırada.

- TikTok: %13 ile gençler arasında artan bir popülerliğe sahip.

Sosyal medya platformlarının haber tüketimi:

- Tayland: %39

- Kenya: %36

- Endonezya: %29

- Peru: %27

- Buna karşılık, Birleşik Krallık %4, Danimarka %3, ABD %9 ile daha düşük seviyelerde.

Dünya Genelinde Yalnızca 10 Kişiden 4'ü Haberlere Güveniyor

Araştırmaya göre, dünya genelinde katılımcıların %40'ı genellikle haberlere güveniyor. Güven seviyesi, siyasi konumlanış, yaş, gelir ve eğitim gibi faktörlere bağlı olarak değişiklik gösteriyor.

Türkiye'de yapılan anketlere katılan 2082 kişi arasında, en az güvenilen üç haber markası A Haber, ATV ve Sabah olarak öne çıkmış. TRT de bir önceki yıl sonuçlarına göre güven puanında üç puan kaybetmiş.

Raporun Türkiye Verileri

Türkiye ile ilgili önemli bulgular:

- 2023 Seçimleri: Cumhurbaşkanlığı ve 28. Dönem Milletvekili Seçimi sürecinde bazı kanalların iktidar partisine orantısız süre ayırdığı belirtilmiş.

- RTÜK Cezaları: NOW TV ve Halk TV'nin aldığı cezalar vurgulanmış.

- Güven Seviyeleri: Türkiye'de haberlere güven oranı %35 olarak ölçülmüş ve 47 ülke arasında 26. sırada yer alıyor.

Televizyon hâlâ Türkiye'de en etkili haber kaynağı. Ancak ulusal yayıncıların çevrimiçi haber servisleri de televizyon kadar etkili. Buna karşılık, basılı gazetelerde ciddi bir düşüş yaşanmış ve haftalık erişim 2015 yılına göre yarıya inmiş durumda.

Türkiye'de Haber Kaynakları Sıralaması:

1. Çevrimiçi medya (sosyal medyanın da içinde bulunduğu) - %70
2. Televizyon - %56
3. Sosyal medya - %45
4. Basılı gazeteler - %19

Haber Raporu Hakkında En Merak Edilen Sorular

Dijital Haber Raporu Nedir?

Dijital Haber Raporu, Reuters Enstitüsü tarafından her yıl yayınlanan ve dünya genelindeki dijital haber tüketim alışkanlıklarını, medya güvenini ve sosyal medya kullanımını inceleyen kapsamlı bir çalışma raporudur. 2024 yılı raporu, 47 ülkeden 94.943 yetişkinin katılımıyla hazırlanan veriler ışığında dijital haberlerin ne denli tüketildiğini, insanların haber güvenliği konusundaki endişelerini ve hangi platformların ön plana çıktığını detaylı bir şekilde aktarmaktadır. Bu rapor, medya kuruluşları ve araştırmacılar için dijital haber ekosistemi üzerinde önemli bilgiler sunmaktadır.

Haberlerden Kaçınmanın Sebepleri Nelerdir?

Haberlerden kaçınma oranı neden arttı? 2024 raporuna göre, her 10 kişiden 4'ü (%39) haberlerden kaçınıyor. Bunun ana sebebi, haberlerin çoğu zaman stres ve kaygı yaratması olarak gösteriliyor. Ayrıca, haberlerin çok fazla olumsuz ve tekrarlayan içerikler içermesi, insanların haberlere eskisi kadar ilgi göstermemesine neden oluyor. Özellikle, genç nesil sosyal medya platformlarında daha pozitif ve eğlenceli içeriklere yönelirken, geleneksel haber kaynaklarına duyulan güven seviyesinin düşmesi de bu kaçınma oranını artıran etkenler arasında.

Hangi Sosyal Medya Platformları Daha Güvenilir?

Hangi sosyal medya platformlarının daha güvenilir olduğu sorusu son dönemde sıkça gündeme geliyor. Rapora göre, TikTok kullanıcılarının %27'si güvenilir haberleri ayırt etmekte zorlanıyor. Bunun ana sebebi, platformun genç kitleler arasında popüler olması ve içerik denetleme mekanizmalarının yeterli olmaması. Diğer yandan, WhatsApp ve YouTube gibi platformlar daha güvenilir olarak görülüyor. Ancak yine de, haberlere duyulan genel güvensizlik oranı dikkate alındığında, kullanıcıların dikkatli ve seçici olması önem arz ediyor. Güvenilir haber kaynakları, doğrulama yöntemleri ve eleştirel düşünme becerileri bu konuda yardımcı olabilir.