Blockchain (blok zinciri) teknolojisi kripto paraların üzerine kurulduğu teknoloji olmakla beraber çok daha geniş bir potansiyele sahip. Son yıllarda devletler, özel şirketler ve girişimciler blockchain teknolojisini farklı amaçlar doğrultusunda kullanmanın en iyi yollarını arıyorlar. Blockchain teknolojisini anlamak biraz karmaşık ve zor olabiliyor. Blockchain hakkında bilmeniz gereken en önemli noktaları ele alarak birkaç maddelik bir derleme hazırladık. Derlemenin bu teknolojiyi anlamanıza yardımcı olacağını düşünüyoruz.

1. Blockchain Nedir?

Satoshi Nakamoto adındaki bir kişi ya da grup tarafından oluşturulan blockchain dağıtık defter teknolojisi olarak da bilinir. Blockchain temel olarak bir veritabanıdır, fakat bu veritabanı bir kuruma, devlete veya herhangi bir otoriteye değil, ağın kendisine aittir. Bir varlığın mülkiyeti konusundaki değişikliklerde kamuya açık kayıtlar tutar. Veritabanı ağın kurallarına göre işler ve oluşturulan her bir veritabanı kripto para birimleri gibi dijital tokenlar yaratma ve izlemede kullanılabilir.

2. Nasıl Çalışır?

Yeni bir bilgisayar veya “node” ağa katıldığında, ağ, işlem yapmaya başlayabilir. Bu ağ, dünya çapında milyonlarca bilgisayardan oluşacaktır. Bir işlem her gerçekleştiğinde, ağda ayrıntılar görünür ve herkesin ve her işlemin güncel bir kaydı oluşmuş olur. Ayrıca bir blockchain’e dahil edilen tüm verilerin ağ tarafından doğrulanması gerekir. İşlemler, daha sonra veritabanına eklenecek olan bir “blokta” gruplandırılır. Bu şekilde, blockchain, ağda kimin neye sahip olduğu hakkında bilgi veren tam ve eksiksiz bir tarihsel kayıt haline gelir. Veriler halka açıktır, ancak işlemleri yapanın kim ya da kimler olduğu açık değildir. Merkezi olmayan bu süreç, ağdaki verilerin bozulamamasını ve milyonlarca farklı insan tarafından barındırıldığından siber saldırıların çok zor olmasını sağlamak için tasarlanmıştır.

3. ‘Madenci’ Nedir?

Blockchain madencilerin katkılarıyla işler ve çalışmaya devam eder. Dolayısıyla madencilik bu teknoloji için oldukça önemlidir. Madencilerin nasıl çalıştıkları sisteme göre değişir. Kripto paraları ele alalım. Örneğin popüler kripto para birimi Bitcoin özelinde konuşacak olursak, bir madenci tüm işlemleri üstlenmek, blokları organize etmek, doğrulamak ve zincire eklemek üzere seçilir ve bunların sonucunda ödül olarak Bitcoin’ler kazanır. Bu süreçlerle zincir işlemeye devam eder. Başka kripto paralarda farklı yaklaşımlar da vardır.

4. Nasıl Kullanılabilir?

Silikon Vadisi ve Wall Street, blokchain’in, her şeyi değiştirebileceğini düşünüyor. Haklılar da. Zira Blockchain gerçekten uçsuz bucaksız bir potansiyele sahip. Blockchain’in devrimci potansiyeli şimdilik büyük ölçüde teorik ve genel kullanımı kripto para birimlerini barındırmakla sınırlı. Ancak, bankacılık ve ödeme sistemleri, oylama kayıtları, sanat eseri ve hatta elmas mülkiyet kayıtları konusunda büyük etkiler göstermesi bekleniyor. Öte yandan mülkiyet hakları transferleri, aracısız ve ucuz bir şekilde hisse transferleri, noter işlemleri gibi konularda büyük kolaylıklar sağlama potansiyeli de var. Beklendiği şekilde devletler de bu teknolojiye ilgi gösteriyor. Bu teknolojiyi kullanmayı planladığını açıklayan birçok devlet var, her kıtadan farklı haberler geliyor. Mesela Afrika’da blockchain yükseliyor. Kenya vatandaşlarına dağıttığı konutlar için blockchain teknolojisini kullanmayı planlıyor. Bir başka Afrika ülkesi Ruanda ise ülke için önemli bir ithalat ürünü olan tantal metalinin tedarikini kolaylaştırmak bu teknolojiyi kullanmayı düşünüyor. Batı tarafında da benzer gelişmeler yaşanıyor. Birleşik Krallık Hükümeti “vergi toplama, ödemeleri dağıtma, pasaport çıkarma, arazi kayıtlarını tutma, mal ve hizmet tedarik zincirini sağlama ve devlet kayıtları ve hizmetlerinin bütünlüğünü sağlama” konularında blockchain teknolojisinden faydalanılabileceğini söylemişti.

5. Para Birimleri?

Sanılanın aksine kripto para birimleri son 5 ya da 10 yıl önce piyasaya çıkmadı. Kripto paraların geçmişi 80’li yıllara kadar uzanıyor. Yani kripto para birimleri blockchain öncesinde de vardı. Lakin alım satım anonim olarak denetimsiz ve borsasız bir şekilde yapılıyordu. Bu nedenle kripto paralar anonim ve denetimsiz olduğu için yasadışı işlemler için kullanılabilmekteydi. Blockchain bu alana gözetim ve disiplin getirmeye yardımcı oldu.

6. Güvenli Mi?

Blockchain teknolojisiyle içli dışlı olan pek çok kişiye göre işlemleri güvenli hale getirmek için blockchain en iyi yollardan biri. Zincirdeki her bir blok bir önceki ve sonrakine bağlı… Bu nedenle tekil bir kaydı değiştirmek, zincirde değişiklik gerektirdiğinden ve ağ bunu fark edeceğinden zordur. Blockchain kayıtları kriptografi ile korunur ve ağ katılımcıları bunlara kendilerine ait özel anahtarlarla erişirler. Bir kayıtın değiştirilmesi durumunda, eş ağ bundan şüphelenir ve imza derhal geçersiz hale gelir. Aynı zamanda, blokzincirleri merkeziyetsiz olduğundan, hackerların bireysel bilgisayarlarla zarar vermeleri pek mümkün olmaz. Gerçekte, hiçbir sistem mükemmel değildir ve bazı blockchain ağları diğerlerinden daha güvenlidir. Blokzinciri güvenliği ve bu teknolojinin üzerinde çalışan kripto para birimleri sürekli olarak geliştiriliyor ve iyileştirilmesi için gereken çalışmalar son yıllarda hızlı bir şekilde yapılmaya devam ediyor.