Reel sektör, yüksek enflasyon ve talep daralması nedeniyle ciddi sorunlarla karşı karşıya. İmalat sanayiinde kapasite kullanım oranı son 15 ayın en düşük seviyesine indi. İmalat PMI, üst üste beşinci ayda da düşüşe devam ederek 47,2 seviyesine geriledi. İç ve dış talebin azalmasıyla birlikte çalışan sayısında önemli bir düşüş yaşandı. İlk 6 ayda yeni açılan her 5 şirkete karşılık, 1 şirket kapandı.

Ekonomik Sıkılaşmanın Etkileri

Enflasyonla mücadele kapsamında uygulanan sıkı para politikalarının etkileri reel sektörde giderek belirginleşti. Yüksek finansman maliyetleri ve talepteki zayıflama, üretimde gerilemeye neden oldu. İSO İmalat PMI temmuzda 47,2 seviyesine inerek sanayi üretiminin yıllık %0,1 daraldığını ve kapasite kullanım oranının %75,9’a gerilediğini gösterdi. İhracattaki %2’lik sınırlı artış yeterli gelmedi ve toplam şirket sayısında düşüş yaşandı. Temmuzda 183 firma konkordato başvurusunda bulunarak rekordan yüksek seviyelere ulaştı.

5 Aydır Süren Üretim Yavaşlaması

Yılın ilk yarısındaki veriler, reel sektörde kırmızı alarm veriyor. İSO İmalat PMI temmuz ayında üst üste beşinci ayda da azaldı ve 47,2 seviyesine düştü. Bu da sektörün faaliyet koşullarında belirgin bir yavaşlama olduğunu gösteriyor. Siparişlerde son 20 ayın en sert düşüşü yaşandı. Elektrikli ve elektronik ürünlerde bu gerileme daha belirgin oldu. Temmuzda yalnızca gıda ürünleri sektöründe istihdam artışı görülürken, diğer sektörlerde çalışan sayıların düşüşü hız kazandı.

Personel Yetersizliklerinin Etkisi

1. Çalışan Sayısındaki Düşüş: Son 21 ayın en yüksek hızında düşüş yaşandı. Bu durum, üretim hacimlerini olumsuz etkiledi.
2. Girdi Alımlarındaki Azalma: Talep zayıflığına bağlı olarak imalatçılar girdi alımlarını azalttı. En keskin yavaşlama metalik olmayan mineral ürünlerde gerçekleşti.

12 Bin 175 Şirket Tasfiye Kararı Aldı

Merkez Bankası’nın verilerine göre, temmuzda kapasite kullanım oranı %75,9’a inerek son 15 ayın en düşük seviyesine ulaştı. Ocak-Haziran döneminde ihracat %2 artarak 125,4 milyar dolara çıktı. Ancak, 25 sektörün 12’sinde ihracat gerileme gösterdi. Yılın ilk yarısında 52 bin 676 şirket kuruldu, 11 bin 939 şirket ise kepenk indirdi. Tasfiye sürecine giren şirket sayısı %2,3 artarak 12 bin 175’e çıktı.

🚨 Konkordato Kabusu Bitmiyor

Temmuzda konkordato talebinde bulunan firma sayısı 183 oldu ve bu, 2018-2019 döneminden sonraki en yüksek aylık seviye olarak dikkat çekti. Yılın ilk 7 ayında konkordato başvurusunda bulunan toplam firma sayısı 788'e ulaştı. İş dünyası temsilcileri ve Adalet Bakanlığı, suiistimallerin önüne geçmek için çalışmalar yapıyor.

Piyasanın Çekeceği Var!

Finansmana erişim sorunlarından dolayı piyasada karşılıksız çek sayısı artıyor. TCMB verilerine göre, Temmuz 2024'te karşılıksız çek adedi %149,9 artarak 26 bin 351'e çıktı. Böylece seviyeler Aralık 2019'dan bu yana en yüksek düzeye ulaştı. İbraz edilen toplam çek tutarı 606,3 milyar TL'ye ulaştı.

Mali İyileşmeler ve Sektörel Değerlendirmeler

Piyasadaki daralmadan muzdarip reel sektör, az hasarla atlatmaya çalışıyor. Ancak beklentiler işlerin daha da kötüye gideceği yönünde.

Uzman Görüşleri

• TOBB Hazır Giyim ve Konfeksiyon Sanayi Meclis Başkanı Şeref Fayat: Yüksek faiz ve sıkılaşma politikaları nedeniyle iç piyasada durgunluk yaşandığını belirtiyor.
• İDDMİB Başkanı Çetin Tecdelioğlu: İhracattaki kıpırdanmalara rağmen mevcut kur politikaları nedeniyle rekabetçi fiyat verilemediğine dikkat çekiyor.
• TESİD Başkanı Yaman Tunaoğlu: Ekonomiyi soğutma politikalarının sektör üzerinde olumsuz etkileri olduğunu, ancak enflasyonla mücadelenin başka yolu olmadığını ifade ediyor.
• TÜRKBESD Başkanı Gökhan Sığın: Üretimde %11 azalma gerçekleştiğini belirtiyor ve ihracatta iyileşme olmazsa sektörde küçülme başlayacağını öngörüyor.

Reel Sektör Hakkında En Merak Edilen Sorular

Konkordato Nedir ve Neden Şirketler Konkordato İlan Eder?

Konkordato, bir şirketin borçlarının yapılandırılması ve ödeme sürecinin yeniden düzenlenmesi amacıyla başvurulan bir hukuk prosedürüdür. Şirketler genellikle ödeme güçlüğü yaşadığında, iflas etmek yerine konkordato ilan ederek borçlarını ödeyebilmeleri için zaman kazanmayı hedefler. Bu süreçte, şirketin alacaklıları ile anlaşma yapılarak borçların belirli bir plan dahilinde ödenmesi sağlanır. Konkordato, şirketin mali sorunlarının geçici olduğunu ve potansiyel olarak üstesinden gelebileceğini gösterir, böylece iflasın önüne geçilir.

Kapasite Kullanım Oranı Neden Önemlidir?

Kapasite kullanım oranı, bir şirketin veya endüstrinin mevcut üretim kapasitesinin ne kadarının kullanıldığını gösteren önemli bir ekonomik göstergedir. Bu oran, bir şirketin verimliliğini ve üretim etkinliğini ölçmek için kullanılır. Yüksek kapasite kullanım oranı, güçlü bir talep ve üretim verimliliği anlamına gelirken, düşük oranlar, talep yetersizliğini ve üretim sorunlarını işaret eder. Örneğin, Türkiye'deki reel sektörün kapasite kullanım oranının düşmesi, üretim faaliyetlerinin yavaşladığını ve talepte bir azalma yaşandığını gösterir.

İmalat PMI Nedir ve Ekonomik Durumu Nasıl Yansıtır?

İmalat PMI (Purchasing Managers' Index), imalat sektörünün ekonomik sağlığını ölçen önemli bir göstergedir. Bu endeks, yeni siparişler, üretim, istihdam, tedarikçi teslimatları ve stoklar gibi bileşenleri dikkate alarak hesaplanır. 50'nin üzerindeki değerler, sektörün genişlediğini, 50'nin altındaki değerler ise daraldığını gösterir. Örneğin, Türkiye'de İmalat PMI'nin 47,2 seviyesine düşmesi, imalat sektöründe daralma ve olumsuz ekonomik koşulların hakim olduğunu yansıtır. Bu durum, hem iç hem de dış taleplerin zayıfladığını ve üretimin azaldığını gösterir.